Με τον όρο πλατυποδία εννοούμε την απουσία ή την ελάττωση της ποδικής καμάρας, η οποία έχει ως αποτέλεσμα το εσωτερικό χείλος του άκρου ποδός να έρχεται σε απόλυτη επαφή με το έδαφος.
Πλατυποδία : λίγα λόγια για την ανατομία της περιοχής
Ποδική καμάρα ονομάζεται το τόξο της εσωτερικής πλευράς του πέλματος του ποδιού. Η ανάπτυξη της αρχίζει συνήθως μετά την ηλικία των 12 – 18 μηνών, όπου το βρέφος πραγματοποιεί τα πρώτα του βήματα και ολοκληρώνεται μεταξύ των 4 – 6 ετών. Οι γονείς είναι καλό να γνωρίζουν πως όλα τα νεογέννητα είναι φυσιολογικό να έχουν πλατυποδία μέχρι να αναπτυχθεί πλήρως η ποδική καμάρα.
Πλατυποδία : στατιστικά στοιχεία
Η πλατυποδία είναι ένα ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο. Σύμφωνα με μελέτες περίπου το 30% του συνόλου του πληθυσμού πάσχει από πλατυποδία είτε στο ένα είτε και στα δύο πόδια. Η πλατυποδία αφορά σε μεγαλύτερο ποσοστό τα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια και απαντάται με μεγαλύτερη συχνότητα σε καυκάσιους πληθυσμούς.
Πλατυποδία : ο ρόλος της ποδικής καμάρας
Η ποδική καμάρα κατέχει κομβικό ρόλο όσον αφορά τη βιομηχανική του ποδιού. Πρόκειται στην ουσία για έναν ελαστικό σύνδεσμο ο οποίος βρίσκεται μεταξύ του άκρου ποδός και στο υπόλοιπο κάτω άκρο. Κύρια λειτουργία της είναι να απορροφά τους κραδασμούς και τις δυνάμεις που ασκούνται κατά τη διαδικασία της βάδισης προστατεύοντας τα οστά της κνήμης, του μηρού και κατ’ επέκτασιν ολόκληρου του σκελετού.
Πλατυποδία : τύποι
Η πλατυποδία διακρίνεται σε δύο τύπους τη χαλαρή και τη δύσκαμπτη :
- Χαλαρή πλατυποδία : πρόκειται για την πιο συχνή μορφή πλατυποδίας, η οποία αφορά κατά κανόνα και τα δύο πόδια. Συνήθως προκύπτει λόγω χαλαρότητας των συνδέσμων του άκρου ποδός. Ενδέχεται να είναι τελείως ασυμπτωματική ή να προκαλεί ήπιας έντασης συμπτώματα. Παρουσιάζεται κατά κύριο λόγο σε άτομα με θετικό οικογενειακό ιστορικό ή σε παχύσαρκα άτομα.
- Δύσκαμπτη πλατυποδία : πρόκειται για λιγότερο συχνή αλλά πολύ πιο σοβαρή μορφή πλατυποδίας. Προκύπτει είτε λόγω συνένωσης των οστών του ποδιού είτε ως αποτέλεσμα άλλων νευρολογικών ή ανατομικών προβλημάτων. Γίνεται εύκολα αντιληπτή λόγω της πλήρους απουσίας της ποδικής καμάρας. Προκαλεί έντονο πόνο και χρήζει άμεσης ιατρικής παρέμβασης. Ενδέχεται να οφείλεται είτε σε γενετική προδιάθεση είτε σε άλλα αίτια όπως πχ κάποιο κάταγμα στον αστράγαλο ή την πτέρνα ή σε χρόνια φλεγμονή της άρθρωσης.
Πλατυποδία : διάγνωση
Η διάγνωση της πλατυποδίας πραγματοποιείται με σχετική ευκολία μέσω της κλινικής εξέτασης. Στην περίπτωση της χαλαρής πλατυποδίας ο ορθοπεδικός ενδέχεται να ζητήσει την πραγματοποίηση πελματογραφήματος προκειμένου να επιβεβαιώσει τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης. Το πελματογράφημα είναι μια ειδική εξέταση, εντελώς ανώδυνη και χωρίς κανέναν κίνδυνο κατά την οποία καταγράφεται και αναλύεται ο τρόπος βάδισης. Στην περίπτωση της δύσκαμπτης πλατυποδίας εκτός από την κλινική εξέταση και το πελματογράφημα απαιτούνται περαιτέρω εξετάσεις όπως :
- Ακτινογραφίες του άκρου ποδός
- Αξονική τομογραφία
- Σπινθηρογράφημα οστών
Πλατυποδία στην ενήλικη ζωή
Η πλατυποδία μπορεί να εμφανιστεί και σε ενήλικες σε οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν πλατυποδία έχουν οι γυναίκες άνω των 40 ετών, οι οποίες φορούν καθημερινά ψηλοτάκουνα υποδήματα επειδή η χρήση τους επιφέρει αλλαγές στην κατανομή των δυνάμεων που ασκούνται στο πέλμα των ποδιών έχοντας σαν αποτέλεσμα χαλάρωση στους τένοντες και πτώση στην ποδική καμάρα.
Πλατυποδία : συνέπειες
Οι συνέπειες από την χαλαρή πλατυποδία είναι σχετικά ήπιες και έγκεινται σε :
- Πόνο στις γάμπες και στην πτέρνα
- Εύκολη κόπωση κατά τη βάδιση
- Κακές επιδόσεις σε αθλητικές δραστηριότητες
Στην περίπτωση της δύσκαμπτης πλατυποδίας οι συνέπειες είναι σοβαρότερες καθώς τα άτομα που πάσχουν από αυτή τη μορφή πλατυποδίας ενδέχεται να εμφανίσουν :
- Προβλήματα βάδισης
- Χονδροπάθεια της επιγονατίδας
- Τενοντοπάθεια
Πλατυποδία : θεραπευτική αντιμετώπιση
Ο τρόπος θεραπείας που θα επιλεγεί εξαρτάται από το βαθμό της παραμόρφωσης. Η θεραπεία της ασυμπτωματικής χαλαρής πλατυποδίας έγκειται μόνο στην ανά τακτά χρονικά διαστήματα παρακολούθηση από τον ορθοπεδικό. Η θεραπευτική αντιμετώπιση για την πλατυποδία μπορεί να είναι είτε συντηρητική είτε χειρουργική.
Η συντηρητική θεραπεία για την πλατυποδία περιλαμβάνει τη χρήση ειδικών πελμάτων που κατασκευάζονται ειδικά για τον πάσχοντα μετά από τη διενέργεια πελματογραφήματος σε συνδυασμό με τη χρήση κατάλληλων ανατομικών υποδημάτων.
Η χειρουργική αντιμετώπιση επιλέγεται ως λύση για την πλατυποδία μόνο σε ιδιαίτερα σοβαρές περιπτώσεις ασθενών που δεν ανταποκρίνονται στη συντηρητική θεραπεία.
Πλατυποδία : χειρουργική επέμβαση
Η επέμβαση που πραγματοποιείται για να αντιμετωπιστεί η πλατυποδία είναι ελάχιστα παρεμβατική. Ο χειρουργός ανοίγει μια ελάχιστου μήκους τομή από την οποία με τη βοήθεια ειδικών μικροεργαλείων βοηθά το πόδι να έρθει στη σωστή κατεύθυνση μέσω ενός εμφυτεύματος από τιτάνιο. Η μέθοδος αυτή ενδείκνυται για άτομα από την ηλικία των 10 ετών και άνω. Δεν χαρακτηρίζεται από παρενέργειες, ούτε εμποδίζει τη φυσιολογική ανάπτυξη του σκελετού αντιθέτως βελτιώνεται η βάδιση και ανακουφίζεται το άτομο από τον πόνο στα γόνατα καθώς επίσης και από την αίσθηση κόπωσης.