Βλαισός μέγας δάκτυλος ονομάζεται το γνωστό σε όλους κότσι και αποτελεί την πιο συχνά εμφανιζόμενη παραμόρφωση των κάτω άκρων. Πρόκειται για ένα κοινό πρόβλημα, το οποίο απασχολεί κατά κύριο λόγο γυναίκες που βρίσκονται στη μέση ηλικία και πολύ λιγότερο τους άνδρες. Ο βλαισός μέγας δάκτυλος σε προχωρημένα στάδια έντονης παραμόρφωσης είναι εξαιρετικά επώδυνος και μοναδική επιλογή αποκατάστασής του είναι η χειρουργική επέμβαση.
Βλαισός μέγας δάκτυλος : περιγραφή
Βλαισός μέγας δάκτυλος ονομάζεται η παρεκτόπιση του μεγάλου δακτύλου του ποδιού προς τα έξω. Αποτέλεσμα αυτής της παρεκτόπισης είναι η δημιουργία εξόστωσης στην εσωτερική πλευρά της άρθρωσης. Στην περίπτωση που η παρεκτόπιση είναι μεγαλύτερη των 20 μοιρών τότε προκαλεί εμβιομηχανική διαταραχή στα άκρα και απαιτείται ιατρική παρέμβαση. Ο βλαισός μέγας δάκτυλος είναι πιθανό να προκαλέσει εξάρθρημα στην πρώτη μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση με αποτέλεσμα να διαταραχθούν όλα τα δάκτυλα του ποδιού και κυρίως το δεύτερο και το τρίτο. Ανάλογα με τη σοβαρότητα του εξαρθήματος μπορεί να προκύψει σφυροδακτυλία ή γαμψοδακτυλία, να υποστεί δηλαδή τόσο σφοδρή παραμόρφωση το δεύτερο δάκτυλο ώστε να ανεβαίνει πάνω στο πρώτο.
Βλαισός μέγας δάκτυλος : ποιες είναι οι αιτίες εμφάνισης
Παλαιότερα είχε επικρατήσει λανθασμένα η άποψη πως ο βλαισός μέγας δάκτυλος εμφανίζεται αποκλειστικά λόγω ακατάλληλων υποδημάτων πχ πολύ στενά ή ψηλοτάκουνα υποδήματα. Σήμερα γνωρίζουμε πως οι κυριότερες αιτίες που ευθύνονται για την εμφάνισή του είναι :
- η κακή κατασκευή του ποδιού
- η γενετική προδιάθεση
- το θετικό οικογενειακό ιστορικό
- η πλατυποδία
- η ρευματοειδής αρθρίτιδα
- η έντονη καταπόνηση λόγω αθλητικής δραστηριότητας
- η επιλογή ακατάλληλων υποδημάτων
Βλαισός μέγας δάκτυλος : συμπτώματα
Τα συμπτώματα που προκαλεί ο βλαισός μέγας δάκτυλος είναι τα ακόλουθα :
- εμφάνιση οιδήματος στο κάτω μέρος του μεγάλου δακτύλου
- προβληματική βάδιση
- έντονη αίσθηση πόνου
- πλάτυνση στο μπροστινό μέρος του ποδιού
- εμφάνιση σκληρών προεξοχών (κάλων) στα δάκτυλα
- αρθρίτιδα στην πρώτη μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση
Βλαισός μέγας δάκτυλος : διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται με βάση την κλινική εικόνα που παρουσιάζει ο ασθενής και το οικογενειακό και ατομικό του ιστορικό. Κατά την επίσκεψη ο ορθοπεδικός αφού καταγράψει το ιστορικό σας θα προβεί σε κλινική εξέταση, η οποία έγκειται σε ψηλάφιση της πάσχουσας περιοχής. Στη συνέχεια θα σας ζητηθεί να υποβληθείτε σε απεικονιστικό έλεγχο ούτως ώστε να διαπιστωθεί η έκταση της παραμόρφωσης και τυχόν αλλοιώσεις στην άρθρωση.
Οι απεικονιστικές εξετάσεις περιλαμβάνουν :
- απλή ακτινογραφία προκειμένου να διαπιστωθεί το ακριβές μέγεθος της παραμόρφωσης
- υπερηχογράφημα ώστε να διαπιστωθεί εάν ο θύλακος του δεύτερου δακτύλου έχει υποστεί ρωγμή
Στην περίπτωση που η βλάβη είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη ενδέχεται να χρειαστεί αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
Βλαισός μέγας δάκτυλος : θεραπεία
Ο βλαισός μέγας δάκτυλος κατά τα πρώιμα στάδια αντιμετωπίζεται συντηρητικά. Όταν όμως η παραμόρφωση καταστεί πολύ έντονη ή η συντηρητική θεραπεία δεν δρα πλέον ανακουφιστικά, τότε επιλέγεται η χειρουργική αντιμετώπιση. Αξίζει να τονιστεί πως η επέμβαση πραγματοποιείται αποκλειστικά για λειτουργικούς λόγους και σε καμία περίπτωση για αισθητικούς.
Βλαισός μέγας δάκτυλος : συντηρητική αντιμετώπιση
Η συντηρητική θεραπεία έχει ως στόχο την ανακούφιση του ασθενή και όχι την οριστική απαλλαγή του από το πρόβλημα. Δίδεται αποκλειστικά για να υποχωρήσουν τα συμπτώματα και περιλαμβάνει :
- φαρμακευτική αγωγή με αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη
- εφαρμογή ειδικού νάρθηκα κατά την κατάκλιση
- εφαρμογή ελαστικής κάλτσας
- ενέσεις κορτιζόνης
- ασκήσεις φυσικοθεραπείας
Βλαισός μέγας δάκτυλος : χειρουργική αντιμετώπιση
Εάν ο βλαισός μέγας δάκτυλος υποστεί τόσο έντονη παραμόρφωση, η οποία δεν επιτρέπει στον ασθενή να επιτελέσει απλές καθημερινές δραστηριότητες και ο πόνος δεν κατευνάζεται παρά τη συστηματική φαρμακευτική αγωγή, τότε επιβάλλεται η χειρουργική αντιμετώπισή.
Υπάρχουν πολλές τεχνικές για να αντιμετωπιστεί ο βλαισός μέγας δάκτυλος, συνήθως όμως επιλέγεται μία από τις ακόλουθες :
- Οστεοτομία. Σε αυτή την περίπτωση ο ορθοπεδικός – χειρουργός αφού διανοίξει τομή στο οστό, το τοποθετεί σε άλλη θέση ώστε να πάψει να υφίσταται η παραμόρφωση.
- Ελάχιστα επεμβατική μέθοδος. Σε αυτή την περίπτωση ο γιατρός με ειδικά μικροεργαλεία προβαίνει στην αφαίρεση της έξω εξόστωσης διορθώνοντας την παραμόρφωση που έχει υποστεί το μετατάρσιο.
Βλαισός μέγας δάκτυλος : πόση είναι η διάρκεια της επέμβασης
Η διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης εξαρτάται από την τεχνική που θα επιλεγεί αλλά και από το εύρος και τη σοβαρότητα της παραμόρφωσης. Συνήθως η διάρκειά της δεν ξεπερνά τη μία ώρα. Η επέμβαση πραγματοποιείται υπό τοπική ή ραχιαία αναισθησία και πάρα πολύ σπάνια υπό γενική. Ο ασθενής εξέρχεται του νοσοκομείου λίγες ώρες μετά την επέμβαση ή το πρωί της επόμενης ημέρας.
Βλαισός μέγας δάκτυλος : υπάρχει κίνδυνος επιπλοκών;
Αν και ο κίνδυνος να υπάρξουν επιπλοκές κατά τη συγκεκριμένη επέμβαση είναι ελάχιστος, υπάρχει περίπτωση να προκύψει σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις κάποιου είδους λοίμωξη, εμφάνιση θρόμβου ή αιματώματος ή η δημιουργία ψευδάρθρωσης,τα οποία όμως αντιμετωπίζονται με ευκολία από τον ορθοπεδικό.
Βλαισός μέγας δάκτυλος : μετεγχειρητική πορεία
Ο χρόνος που θα χρειαστεί ο ασθενής μέχρι την πλήρη αποκατάσταση εξαρτάται από τη χειρουργική μέθοδο που εφαρμόστηκε. Εάν επιλέχθηκε η ελάχιστα επεμβατική μέθοδος θα χρειαστούν περίπου δύο εβδομάδες ενώ αν επιλέχθηκε η μέθοδος της οστεοτομίας και η αφαίρεση μαλακών μορίων τότε θα χρειαστούν περίπου έξι εβδομάδες.
Τα ράμματα που χρησιμοποιούνται δεν είναι απορροφήσιμα και αφαιρούνται έπειτα από δύο εβδομάδες. Εάν χρησιμοποιήθηκαν μεταλλικές βελόνες αφαιρούνται μετά από ένα μήνα ενώ εάν χρησιμοποιήθηκαν βίδες παραμένουν μόνιμα. Η αποκατάσταση πραγματοποιείται με σχετικά βραδείς ρυθμούς λόγω της ιδιαιτερότητας του σημείου όμως το αποτέλεσμα είναι αυτό που δικαιώνει τον ασθενή εφόσον απαλλάσσεται διά παντός από το πρόβλημα.
Βλαισός μέγας δάκτυλος : ο ρόλος της φυσικοθεραπείας
Η φυσικοθεραπεία είναι ιδιαίτερα σημαντική προκειμένου να επιτευχθεί όσο το δυνατόν συντομότερα η επάνοδος του ασθενή στις καθημερινές του δραστηριότητες. Για τα λόγο αυτό συνιστάται να ακολουθήσει ο ασθενής ένα εξατομικευμένο φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα για να μειωθεί το οίδημα, να αυξηθεί το εύρος της κίνησης και να αποκατασταθεί η βάδιση και η ισορροπία του ποδιού.